Słownik pojęć

Stopień (trep) - pozioma część schodów na, której stawiana jest stopa.

Podstopień - pionowy element stopnia.

Spoczniki/podesty - pozioma płaszczyzna łącząca dwa biegi schodów lub kończąca je na odpowiedniej wysokości. Spoczniki umożliwiają dostęp do pomieszczeń na tej samej kondygnacji, przy większej ilości stopni dają chwilowy odpoczynek podczas wchodzenia.

Bieg schodów - ciąg co najmniej trzech stopni ułożonych jeden za drugim.

Nosek - część stopnia wysunięta przed podstopień poszerzająca automatycznie szerokość stopnia. Potocznie noskiem nazywamy również opaskę kończącą schody, która montowana jest na krawędzi stropu łącząc się z reguły z podłogą.

Dusza - pusta przestrzeń pomiędzy biegami.

Policzek - boczna część biegu stawiana zazwyczaj w postaci drewnianej belki, w przypadku schodów betonowych policzkiem jest bok biegu. Policzek może występować również pod nazwą „wanga”.

slownikpojec

Jak dbać o schody

Ładnie wykonane schody z drewna to wizytówka domu, dlatego aby jak najdłużej cieszyć się ich ładnym wyglądem należy stosować kilka prostych zasad dotyczących eksploatacji.

Największym wrogiem schodów z drewna jest woda oraz twarde zanieczyszczenia, np. ziarna piasku, dlatego powinniśmy dbać o jak najmniejszy kontakt z tego typu nieczystościami. Piasek naniesiony na obuwiu działa jak papier ścierny i przyczynia się do nacinania, zarysowań a w konsekwencji do ścierania lakieru lub oleju. Aby tego uniknąć należy przed wejściem do pomieszczenia umieścić wycieraczkę, dzięki której w dużym stopniu powstrzymamy wnoszenie piasku do mieszkania. Zanieczyszczenia tego typu najlepiej sprzątać ze schodów za pomocą odkurzacza z końcówką nie posiadającą twardych elementów.

Pomimo największej staranności użytkowników schody się brudzą, dlatego do usuwania plam i innych zabrudzeń najlepiej używać specjalne preparaty dedykowane do powierzchni drewnianych. Pomimo warstw lakieru lub oleju należy wystrzegać się pozostawiania na schodach mokrych plam. Drewno jako materiał higroskopijny chłonie z zewnątrz wilgoć co w przypadku schodów z litego drewna może spowodować ich uszkodzenie. Niedopuszczalne jest stosowanie środków chemicznych typu rozcieńczalniki, które mogą spowodować uszkodzenie powłoki lakierniczej lub oleju.

Producenci lakierów, oleju do drewna, twardych wosków z reguły posiadają w ofercie preparaty do konserwacji drewna, dlatego warto dowiedzieć się od wykonawcy schodów jakiej firmy lakier bądź olej został użyty na danym wyrobie i zaopatrzyć się w środki tej samej marki.

Wysokość pierwszego i ostatniego stopnia schodów.

Podczas pomiarów i dokumentacji betonowej konstrukcji schodów, bardzo często pojawia się błąd w postaci nieprawidłowej wysokości pierwszego i ostatniego stopnia. Zwrócenie uwagi na ten fakt na etapie wylewania posadzki może pozwolić na uniknięcie wprowadzenia późniejszych korekt betonu takich jak skuwanie lub nadlewanie stopni.

Pierwszy stopień schodów-prawidłowa wysokość.

Po wylaniu posadzki i uwzględnieniu grubości jaką zajmie wykończenie podłogi, np. parkiet, wysokość betonu pierwszego stopnia powinna być niższa od następnych o różnice pomiędzy grubością stopnia, a materiału jaki ma być użyty na podłodze.

Przykład:

wysokości stopni mierzone po betonie z wyjątkiem pierwszego i ostatniego = 17 cm
grubość stopnia (trepa) drewnianego = 4 cm
grubość podłogi w pomieszczeniu gdzie jest wejście na pierwszy stopień schodów, np. deska warstwowa = 1,5 cm
prawidłowa wysokość pierwszego stopnia mierzona po betonie = 14,5 cm

14,5 cm (wysokość betonu pierwszego stopnia) - 1,5 cm (parkiet) + 4 cm (stopień drewniany) = 17 cm

1-stopien

Ostatni stopień schodów-prawidłowa wysokość.

Po wylaniu posadzki na piętrze i uwzględnieniu grubości jaką zajmie wykończenie podłogi, np. parkiet, wysokość betonu ostatniego stopnia powinna być większa od poprzednich o wymiar przewidziany dla grubości stopnia drewnianego.

Przykład:

wysokości stopni mierzone po betonie z wyjątkiem pierwszego i ostatniego = 17 cm
grubość stopnia (trepa) = 4 cm
grubość podłogi, która będzie kładziona na posadzce (po wyjściu ze schodów) = 1,5 cm
prawidłowa wysokość ostatniego stopnia mierzona po betonie = 19,5 cm

19,5 cm (wysokość betonu ostatniego stopnia) + 1,5 cm (parkiet) - 4 cm (stopień drewniany) = 17 cm

ost-stopien

Prawidłowa wysokość pierwszego i ostatniego stopnia jest bardzo ważna, ponieważ idąc schodami przyzwyczajamy się do określonej wysokości po czym nagle trafiamy na „niespodziankę” w postaci zmiany tej wysokości. Taka sytuacja grozi upadkiem ze schodów, dlatego warto zwrócić uwagę na schody i ich projektowanie już we wczesnym etapie budowy.

Co pierwsze - schody czy podłoga

Od czego zacząć - od schodów czy podłogi? Zacznijmy od początku, czyli od parteru.

Rozpoczęcie montażu schodów powinno nastąpić po wykonaniu podłogi, czyli schody powinny „stanąć” na podłodze. Sytuacja ta dotyczy zarówno schodów na beton z podstopniami jak i schodów samonośnych. W ten sposób unika się sytuacji, w której trzeba byłoby obudować zamontowane schody materiałem przewidzianym na podłogę co w przypadku parkietu i późniejszej konieczności cyklinowania stworzyłoby dodatkowy problem.

W przypadku wykończenia piętra sytuacja zmienia się w zależności od rodzaju materiału, który będzie układany na podłodze oraz rozwiązań jakie proponuje firma wykonująca schody. Chcąc zakończyć schody i krawędź stropu deską imitującą stopień, która będzie połączona z parkietem, gotową deską podłogową lub panelem należałoby wstrzymać się z układaniem podłogi do czasu wykonania schodów.

Prawidłowo przygotowane obudowanie stropu taką deską nie będzie stanowiło problemu dla wykonawcy podłogi, a dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskamy nieodczuwalne pod ręką połączenie podłogi z deską wykończającą krawędź stropu.

W przypadku wykładziny podłogowej kolejność działań nie ma znaczenia dla jakości wykonania. W takiej sytuacji nie ma problemu z ewentualnym przycięciem wykładziny i połączenia jej z imitacją stopnia.

Prawidłowa wilgotność drewna na schody.

Aby schody były trwałe i estetyczne należy przestrzegać całego szeregu zasad stolarskich. Jedną z nich jest selekcja oraz prawidłowa wilgotność drewna, która do wykonania wewnętrznych schodów powinna mieścić się w granicach 8-12 %.

Kolejną zasadą jest konieczność klejenia drewna.

Elementy schodów takie jak spoczniki, stopnie, podstopnie nie mogą być zrobione z jednej „deski”. Powinny być sklejane na szerokości z poszczególnych elementów drewna.

Elementy schodów takie jak spoczniki, stopnie, podstopnie nie mogą być zrobione z jednej „deski”. Powinny być sklejane na szerokości z poszczególnych elementów drewna.

Schody wykonane ze złej jakości materiałów, które nie będą spełniały powyższych warunków w niedługim czasie pokażą pierwsze tego efekty - pęknięcia, puchnięcie, krzywienie drewna czy szczeliny pomiędzy składanymi elementami.

klejenie

Malowanie ścian, przed czy po montażu schodów?

Znając realia budownictwa trzeba wziąć pod uwagę, że ściany mieszkania bądź domu mogą posiadać nierówności. Podczas montażu schodów z reguły montowane są także cokoły, które będąc prostym elementem natychmiast pokażą nierówności ścian. W celu zamaskowania takich niedociągnięć wskazane jest wypełnienie takich szczelin akrylem (dającym się malować) i pomalowanie go razem z całą ścianą. Poza tym podczas innych prac może dojść do zarysowania lub zabrudzenie ściany, dlatego ostateczne malowanie powinno odbyć się w jak najpóźniejszym czasie.

Należy pamiętać aby przed malowaniem schody zostały tak zabezpieczone, żeby uchronić je przed ewentualnymi uszkodzeniami i zabrudzeniem.

malowanie

Uwaga na taśmę klejącą.

Zabezpieczenie schodów, np. przed malowaniem niesie za sobą konieczność użycia taśmy klejącej. W tym miejscu powinniśmy zwrócić szczególną uwagę jaka taśma zostanie użyta i na jak długo pozostanie przyklejona. Niektóre z nich przyklejone na schody i pozostawione na dłuższy czas mogą okazać tak trudne do usunięcia, że wszelkie tego próby mogą zakończyć się uszkodzeniem lakieru bądź innej warstwy zabezpieczającej drewno. Sytuacja ta dotyczy nie tylko schodów, ale również innych elementów wnętrz takich jak: okna, drzwi, podłogi. Ważne zatem aby taśma była usuwana tuż po zakończeniu prac związanych z jej naklejeniem lub została całkowicie zastąpiona taką, która nie pozostawia kleju i daje się bez trudu usunąć po długim czasie nie pozostawiając żadnych śladów.

Zabezpieczenie schodów.

Schody wykonane z tak szlachetnego materiału jakim jest drewno nierzadko stają się ozdobą mieszkania. W nowo wybudowanych domach od momentu ich zamontowania do czasu zamieszkania mija z reguły jeszcze znaczna ilość czasu. Ze względu na cały szereg różnych prac następujących po instalacji schodów warto (o ile nie nie robi tego wykonawca) zadbać o solidne zabezpieczenie ich przed ewentualnymi uszkodzeniami. W tym celu dobrze sprawdza się gruby karton, np. ten z opakowań mebli lub tektura falista podwójnie złożona (pofalowaną powierzchnią do środka). W przypadku takiego kartonu konieczne jest sprawdzenie czy nie ma w nim stalowych zszywek. Jeżeli takowe istnieją konieczne jest ich usunięcie ponieważ mogą porysować powierzchnie drewna. Ważne jest aby pod karton podłożyć podkład, np. piankę w rolce lub arkusze podkładu pod panele podłogowe. Podkład taki posłuży jako zabezpieczenie przed ewentualnym pojawieniem się regularnych prążków od tektury. Przed okryciem schodów należy dokładnie oczyścić ich powierzchnię i przykleić karton przy użyciu taśmy klejącej. Czynność tą powinno się wykonać na tyle szczelnie, aby pod spód nie dostawały się różnego rodzaju nieczystości.

Z wyjątkiem czasu w, którym odbywać się będą wokół schodów prace malarskie nie wskazane jest przykrywanie ich folią. Zbierający się pod nią brud nie będzie widoczny dla oczu, a ziarenka piasku i inne drobinki porysują drewno. Podane wskazówki można również stosować w przypadku podłóg z drewna z wykluczeniem wspomnianej pianki bądź podkładu.

Ostrożność polegająca głównie na nie dopuszczaniu do upadku różnych przedmiotów oraz zachowanie porządku zarówno przed jak i po „oddaniu” mieszkania do użytku jest równie ważne jak zabezpieczenie powierzchni i pozwoli skutecznie chronić drewno przed ewentualnymi uszkodzeniami.

Podstopnie z kamienia - kolejność działań.

Chcąc wykończyć schody stopniami z drewna i podstopniami z kamienia, płytek lub innego materiału nie związanego z drewnem należy przyjąć odpowiednią kolejność działań. Podstopnie powinny zostać wykonane i zamontowane przed montażem stopni. Czynność tą powinno się wykonać z dużą dokładnością, tj. z zachowanie pionów, równoległości podstopni, równych linii podstopni. Wykonanie stopni o jednakowej szerokości wymaga równego podziału betonów i ustawianie według niego podstopni. W zależności od warunków panujących w budynku punktem odniesienia do ustawienia linii podstopni może być: krawędź betonu, ściana, linia podłogi/fugi itp.

Temperatura i wilgotność pomieszczenia.

Pomieszczenia, w których znajdują się drewniane schody, podłogi, drzwi, itp. powinny zachowywać względnie stałą temperaturę i wilgotność. Temperatura jaka powinna panować to 17-25º C, a wilgotność 45-60 %. Utrzymanie takich parametrów zapewni wieloletnią trwałość i eksploatację schodów oraz wszystkich innych elementów z litego drewna.

Wygodne schody - wymiary.

Dla wygody schodów ważne są takie sprawy jak: wysokość i szerokość stopni, ilość stopni w jednym biegu oraz szerokość biegu.

Bieg schodów to ciąg co najmniej trzech stopni ułożonych jeden za drugim, najczęściej spotykana szerokość biegów to 90-110 cm. W jednym biegu nie powinno być więcej niż 17 stopni, a jeżeli ich ilość jest większa niż 15 to powinny być rozdzielone spocznikiem zwanym inaczej podestem. Co do wymiarów stopni prostych to ich wysokość powinna mieścić się w granicach 15-19 cm, a najwygodniejsza to około 16 cm. Z tej wysokości posługując się równaniem 2h+b=60-65 można obliczyć proporcjonalną szerokość stopnia, gdzie:

  • h - wysokość stopnia
  • b - szerokość stopnia
  • 60-65 - długość średniego ludzkiego kroku mierzona w cm

W przypadku stopni zabiegowych, ich szerokość mierzona w odległości 40 cm od węższego boku stopnia nie powinna być mniejsza niż 25 cm i na każdym stopniu powinna być taka sama.

W przypadku klatek schodowych z pozostawionym miejscem pod zamontowanie schodów samonośnych sytuacja wygląda inaczej, wymiary takich schodów zależą od możliwości jakie dają wymiary klatki schodowej.

Od podanych w temacie wymiarów odbiegać mogą również tzw. schody drabiniaste prowadzące, np. na poddasze, które z reguły mają wyższe, a także węższe stopnie, a ich biegi miewają znacznie mniejszą szerokość.

Olej czy lakier?

Lakier i olej to dwa środki, którymi można zabezpieczyć schody, podłogi lub inne elementy z drewna znajdujące się wewnątrz mieszkania. Ponieważ zarówno olej jak i lakier posiadają swoje wady i zalety, warto je przemyśleć i wybrać najodpowiedniejszą dla nas opcje.

Zaletą powłok lakierowanych jest łatwość w utrzymaniu porządku oraz wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne takie jak: zadrapania, przetarcia, itp.

Wadą schodów lakierowanych jest brak możliwości punktowego naprawienia ewentualnych uszkodzeń. Szanujący się wykonawcy od dawna lakierują elementy schodów metodą natryskową, dlatego naprawa jednego stopnia, np. pędzlem będzie widoczna na tle całej reszty.

Oleje i woski do drewna.

Zalety takiego rozwiązania to przede wszystkim naturalność wyglądu oraz, w przeciwieństwie do lakierów, możliwość łatwej naprawy uszkodzeń, nawet we własnym zakresie.

Wada powierzchni olejowanej to mniejsza odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz konieczność regularnej konserwacji. Co pół roku/rok należy taką powierzchnię dodatkowo impregnować woskiem nawierzchniowym.